پردۀ ِ پندار

لویی پاستور دانشمند مشهور فرانسوی در جمعی  توضیح می داد  که میوه را شسته و بعد بخورند تا کمتر دچار بیماری شوند . او انگور را با آبی شست و گَرد و خاک محلول را در آب را نشان داد که باعث بیماری می شوند. پاستور سرگرم سخنرانی شد بعد از مدتی همان آبی را که انگور را شسته بود خورد.

یک تیم دانش آموزی با لباس سفید و تیم دیگر با لباس مشکی توپ بسکتبال را به عقب و جلو پاس می دهند . از بینده خواسته می شود فقط تعداد پاس های تیم سفید را بشمارد .  هر دو تیم در مسیرهای دایره ای حرکت می کنند. ناگهان وسط این ویدئو اتفاق جالبی می افتد : دانش آموزی که لباس گوریل پوشیده به وسط اتاق می رود ، به سینه اش ضربه می زند و خیلی سریع ناپدید می شود. در پایان از بیندگان می پرسند که متوجه چیز غیر معمولی شدی یا نه ؟ نیمی از بیندگان سرشان را به نشانه بهت زدگی تکان می دهند. گوریل؟ کدام گوریل؟.

آزمایش "رفتار شیطنت آمیز" یکی از مشهورترین آزمایش ها در روانشناسی است که آنرا " خطای حواس جمع بودن" می نامند، توضیح می دهد ؛ که هر اتفاقی که مقابل ما می افتد نگاه می کنیم ، اما در حقیقت معمولا آنچه را که بر آن تمرکز کرده ایم می بینیم. در این مثال خاص ، شمارش پاس هایی  تیم سفید پوش باعث می شود که  عوامل وفقه انداز و غیرقابل انتظار را نمی بینیم حتی به بزرگی یک گوریل .

خطای حواس جمعی می تواند خطرناک باشد. بعنوان مثال صحبت کردن با موبایل همزمان با رانندگی . بیشتر دفعاتی که چنین کاری می کنیم اتفاقی نمی افتد . تماس بخودی خود تاثیر مخربی بر فرایند ترمز گرفتن ماشین ندارد. اما زمانی مخرب می شود که بعلت حواس پرتی (حواس جمعی به صحبت های موبایل) مثلا کودکی از جلو ماشین می گذرد  عکس العمل به موقع گرفته نشود و منجر به فاجعه می شود. مطالعات نشان داده واکنش رانندگانی که تلفن همراه استفاده می کنند به کندی کسانی است که الکل  یا مواد مخدر مصرف کرده  اند.بعلاوه تقریبا  مهم نیست تلفن همراه را با دست گرفته باشی  یا بین شانه و فک ات قرار دهی یا از هندزفری استفاده کنی .

کمپانی سویس ایر هم آنقدر بر توسعه تمرکز کرده بود که بر باد رفتن نقدینگی خود را فراموش کرد و در سال 2001 ورشکسته شد.

یا سوء مدیریت در بلوک شرق منجر به فروپاشی آن  شد.

گوریل های این چنینی دقیقا جلو چشم ما در حال رقصیدن اند و ما بندرت متوجه شان می شویم.

اینطور نیست که ما هر اتفاق خارق العاده را از دست بدهیم . قسمت معماگونۀ مسئله اینجاست که هر چیزی که به آن بی توجهی می کنیم مغفول می ماند. بنابراین اصلا نمی دانیم چه چیزهایی را داریم نادیده می گیریم. دقیقا به همین خاطر است که هنوز گرفتار این خطای خطرناک ایم و گمان می کنیم متوجه همۀ چیزهای مهم هستیم.

برای جلوگیری از خطای حواس جمع هر چند وقت یکبار خودت را از "  حواس جمعی" پاک کن. به همان اندازه که به سر وصدا واکنش نشان می دهی ، به سکوت هم توجه کن . نه فقط مرکز ، بلکه محیط اطراف را هم چک کن . به چیزهای تصور ناشدنی فکر کن . بزرگ و مشخص بودن برای دیده شدن کافی نیست . باید انتظار چیزهای عظیم و غیر منتظره را داشت.

آدرس ویدئو :

https://www.youtube.com/watch?v=IGQmdoK_ZfY