«بعد از سلام چه می گویید »و «بازی ها » شناخته شده ترین کتاب ها در تحلیل رفتار متقابل
بعد از سلام چه می گویید (What Do You Say After You Say Hello)، آخرین کتاب اریک برن، بنیانگذار تحلیل رفتار متقابل، می باشد که دو سال پس از مرگ وی منتشر گردید. این اثر در کنار کتاب بازی ها (Games People Play) شناخته شده ترین آثار او محسوب می شوند که با استقبال عمومی بسیاری روبرو شده اند.
دکتر برن، در کتاب بعد از سلام چه می گویید به تحلیل تبادل اطلاعات میان انسان ها پرداخته،و ررسی آنرا با توجه به نحوه بیان سلام در آغاز یک رابطه مورد ارزیابی قرار داده است. چنانچه در پشت جلد کتاب نیز عنوان می نماید: سلام گفتن، یعنی دیدن دیگری، یعنی شناختن او به عنوان یک پدیده، یعنی برای او واقع شدن و آماده بودن برای او تا به شما واقع شود.
سپس در ادامه وی با مطرح نمودن چهار سوال اساسی و یافتن پاسخی برای آنها، به بررسی و تحلیل کامل روابط متقابل پرداخته است.
چگونه سلام می گویید؟
چگونه به سلام جواب می دهید؟
پس از سلام چه می گویید؟
افراد به جای سلام گفتن چه می کنند؟
اریک برن، در بعد از سلام چه می گویید پس از جمع بندی کلی از مفاهیم و مباحث مطرح در تحلیل رفتار متقابل، مفهوم جدید دیگری با عنوان نمایشنامه (Scripts)، را معرفی نموده و به اهمیت نقش آن در زندگی هر فردی می پردازد.
وی در تعریف نمابشنامه بیان می نماید: طرح زندگی که در دوران کودکی ریخته شده، به وسیله والدین تقویت شده و با حوادث بعدی توجیه شده است و بالاترین نمود آن در انتخاب های است که شخص در زندگی به عمل می آورد.
وی معتقد است، افراد در دوران زندگی به گونه ای به تفسیر و تحلیل رویدادها می پردازند که طرح نمایشنامه آنها نه تنها دچار خدشه نشود، بلکه بیشتر مورد تایید قرار گیرد.
برخی افراد برای خود نمایشنامه برنده و برخی دیگر نمایشنامه بازنده را انتخاب می نمایند، و گروهی دیگر نمایشنامه یک فرد معمولی را. در واقع، تنها آگاهی یافتن از نمایشنامه زندگی است، که به هر فردی این توانایی را می دهد تا به اجبار در مسیر آن گام برندارد و شرایط را مطابق خواسته خود تغییر دهد.
کتاب بازی ها روانشناسی روابط انسانی بعد از سلام چه می گویید
نخستین بار، عبارت بازی در روانشناسی توسط دکتر برن مطرح گردید. وی این واژه را با هدف بیان یک رشته تبادل پنهانی میان دو نفر، که علاوه بر سطح اجتماعی، از سطح روانی برخوردار باشد و پیام روانشناختی خاصی را به مخاطب خود انتقال دهد، مورد استفاده قرار داد.
در واقع، آغاز یک بازی روانی در روابط انسانی، با ایجاد یک رابطه متقابل دو سطحی شکل می گیرد. سطح اجتماعی آن با هدفی کاملا منطقی و مقبول بوده، اما سطح روانی آن با نیت انتقال احساسی به صورت پنهان می باشد.
دکتر برن در کتاب بازی ها عنوان می نماید، بازی ها در خانواده ها به صورت موروثی می باشند، بدین معنا که هر خانواده ای الگوی بازی روانی منحصر به فرد خود را دارا بوده، که به صورت نسل به نسل از طریق یادگیری منتقل می گردد.
سپس وی بازی های روانی را با توجه به درجه شدت آنها به سه دسته تقسیم بندی می نماید، که هر فرد با توجه به الگوی آموخته از خانواده خود یکی از آنها را انتخاب می نماید.
بازی های درجه یک، دارای مقداری مشکلات میان فردی می باشند، شدت مشکلات در بازی های دجه دو افزایش یافته و در نهایت بازی های درجه سه شامل مشکلات جدی و قانونی خواهند بود که به قتل یا زندان ختم می گردد.
انواع بازی ها در روانشناسی روابط انسان ها
این اثر، در هفت سطح متفاوت به بررسی هر یک از بازی های با توجه به موقعیت آنها پرداخته است. سطوح معرفی شده در آن عبارتند از :
بازی های زندگی: به آن دسته می پردازد که باعث ایجاد تغییر در مسیر زندگی و سر نوشت افراد بی گناه و غیر در گیر در آن می شود، از جمله شناخته شده ترین آنها می توان به بازی الکلی، بدهکار، یک اردنگی به من بزن و ببین مجبورم کردی چه کار کنم اشاره نمود.
بازی های ازدواج: به آن دسته می پردازد که در چهارچوبی برای زندگی زناشویی یا زندگی خانوادگی می باشد، از جمله شناخته شده ترین آنها عبارتند از: قهر، دادگاه، اگر به خاطر تو نبود و مظلوم اشاره نمود.
بازی های مهمانی: این دسته از بازی ها در مهمانی ها بعد از آنکه آشنایی ها شکل گرفت آغاز می شود، برخی از آنها عبارتند از: وحشتناک نیست، عزیزم، چرا فلان کار را نمی کنی اشاره نمود.
بازی های روابط نزدیک: به آن دسته می پردازند که برای فرار یا بهره گیری از غرایز ذاتی هستند، برخی از شناخته شده ترین آنها عبارتند از: سرسام، انحراف، جوراب و یالا باهم دعوا کنید
بازی های دنیای تبهکاری: آن دسته از بازی های که در دنیای مخفی تبهکاری، چه در زندان و چه در خارج از زندان رواج دارند اشاره می نماید. برخی از شناخته شده ترین آنها عبارتند از: دزد و پلیس و چه جوری از اینجا در بریم
بازی های اتاق مشاوره: به آن دسته از بازی های می پردازند که در اتاق مشاوره قابل مشاهده می باشد. برخی از آنها عبارتند از: گلخانه، من فقط دارم کمک می کنم، روانپزشکی و بی بضاعت
بازی های خوب: آن دسته از بازی ها که مزایای اجتماعی اش از پیچیدگی انگیزشی اش بیشتر می باشند اشاره می نماید. برخی از آنها عبارتند از : خوشحال می شم کمک کنم، تعطیلی راننده اتوبوس و فرزانه فروتن .
