کسی که چکش به دست دارند فقط میخ را می بیند
مردی وام می گیرد، شرکتی تاسیس می کند و کمی بعد از آن ورشکست می شود . گرفتار افسردگی می شود و خود کشی می کند.
نظرت راجع به داستان چیست؟ بعنوان یک تحلیلگر اقتصادی ، می خواهی بدانی چرا ایده تجارت او موفق نبود؛ آیا او مدیر ضعیفی بود؟ ایا استراتژی غلط انتخاب کرده بود ، بازار خیلی کوچک بود ، یا رقابت خیلی بزرگ؟ بعنوان بازاریاب ، تصور می کنی کمپین ها ضعیف سازماندهی شده بود یا اینکه او در رسیدن به مخاطب ِ هدف خود ناکام مانده بود. اگر کارشناس اقتصادی باشیم ، وام گرفتن را بعنوان ابزاری مناسب زیر سوال می بری.در مقام خبرنگار محلی ، به پتانسیل داستان پی مبری ؛ چقدر خوش شانس بود که خودش را کُشت! در مقام نویسنده به این فکر می کنی که این داستان چطور می توانست به یک تراژدی یونانی بدل شود. در مقام بانکدار ، باور داری در بخش وام خطایی صورت گرفته . در مقام جامعه شناس ، شکست سرمایه داری را سرزنش می کنی . در مقام محافظه کار دینی ، این اتفاق را مجازات الهی می بینی . در مقام روانپزشک ، پائین بودن سطح سروتونین را تشخیص می دهی.
کدام دیدگاه " درست " است؟
مارک تواین نویسنده امریکای گفته : " اگر تنها ایزار تو چکش باشد ، همۀ مشکلات تو میخ خواهد بود."
این پدیده را مردی با تمایل چکش زدن یا تغییر شکل حرفه ای نیز می نامند.
پزشکان جراح حتی اگر بیماران به شیوه مسالمت آمیزتری هم مداوا شوند ، می خواهند با چاقوی جراحی حل کنند. ارتشی ها اول به راه حل نظامی فکر می کنند . بطور خلاصه ، اگر از کسی راجع به چیستی یک مشکل خاص بپرسی ، معمولا آنرا از حوزۀ مهارت خود راه حل می دهد.
اما این روشی کاملا فاجعه آمیز برای فکر کردن و حل مشکلات در دنیاست . اینکار چه ایرادی دارد؟ تغییر شکل حرفه ای زمانی خطرناک می شود که مردم فرایندهای تخصصی خود را در حوزه هایی بکار ببرند که به آن تعلق ندارند. بی شک با برخی از این موارد مواجه شده اید. معلمانی که به دوستان خود مثل داش آموزان امر و نهی و پرخاشگری می کنند ، یا مادران تازه کار که با همسران شان مثل بچه رفتار می کنند .
مرد با چکش (متخصص) حتی در حوزه اختیارات خودش هم مایل است بیش از حد از چکش استفاده کند.
نتیجه؛ اگر مشکل خود را پیش کارشناس می بری انتظار راه حلی بهینه و جامع نداشته باش. منظر رویکردی باش که با جعبه ابزار آن کارشناس جور دربیاید. مغز، کامپیوتر مرکزی نیست. بیشتر شبیه یک چاقوی همه کاره است که توانایی های مشخصی دارد. متاسفانه این " چاقوهای جیبی" ما کامل نیستند. با تجارب زندگی و مهارتهای حرفه ای خود تا حالا صاحب چندین تیغه شده ایم .اما برای تجهیز بهتر خودمان باید تلاش کنیم تا دو سه ابزار دیگر به خزانه مان اضافه کنیم.
هر چه چاقوی جیبی شما بزرگتر و همه فن حریف تر باشد تفکرات شما هم زیرکانه تر خواهد بود.
