مهرآکین به میهن

«مهرآکین» (مهر آکنده با کینه: ambivalence) از پیچیده‌ترین و دردسرسازترین روابط و عواطف انسانی است. فروید با وام‌گیری این مفهوم از بلویلر دیگر روانپزشک سوئیسی و تغییر و گسترش معنای آن، به‌ویژه آن را برای توصیف حس فرزند به پدر به کار برد. حسی است با دو سویه مخالف (عشق و نفرت توأمان) به فردی واحد که دوستش داری و همزمان از او کینه داری. افراد مهم زندگی‌اند که برای فرد مهرآکین می شوند؛ برایش قابل هضم نیست آن که قرار بود حامی و مأمن‌اش باشد دارد زخم می زند. شاید این موضوع که نوعی عدم تعادل روانی نسبت به فرد یا چیزی را دامن می‌زند را بتوان با اندکی تصرف در آن برای حس بسیاری از مردم، مخصوصاً نسل جوان ایران در سال‌های اخیر، نسبت به میهن به کار برد، از آن گریزانند و دوستدارش. چنین حسی نه تنها مانعی بزرگ بر سر راه توسعه و همبستگی اجتماعی در کشور است بلکه می‌تواند فرسودگی اجتماعی-فرهنگی را، لااقل در میان بخش زیادی از جمعیت کشور، رقم زند.

 به نظر می‌رسد مهرآکین به میهن دارد به سویی می‌رود که بخشی از جامعه نسبت به سرانجام کشور بی‌تفاوت شوند و بگویند بگذار ویران شود این مردم حقشان است. بخشی نیز در هر جایگاه و سلسله‌مراتبی که باشند مجوز هر نوع فساد و تخریب و کندن از تن سرزمین را برای خود صادر می‌کنند، و این علاوه بر فساد سیستماتیک است. می‌دانیم ویژگی جامعه‌ی انسانی این است که نابهنجاری به بی‌هنجاری و فروپاشی اجتماعی نمی‌انجامد و با گسترش نابهنجاری نیروهای اجتماعی دست به کار شده و نظمی نو، حتی در صورت لزوم بنیان‌برافکن، در می‌افکنند. اما نمی‌توان نگران تشدید آسیب‌های فردی و اجتماعی و صدمات فراوان به محیط زیست و منابع سرزمینی که در نتیجه چنین حس نفرت و تخریبگری که به میهن وارد می‌شود نبود. در واقع، این نافی مسئولیت روشنفکران و متفکران اجتماعی، در هر جایگاه و نقشی، نیست. نمی‌توان دست روی دست گذاشت تا باد بی‌نیازی خداوند بر این مملکت بوزد که برچسب کلنگی‌بودن نیز بدان زده‌اند و پیامدش این شده که در چنین جامعه‌ای هر فساد و غارتگری‌ای برای بستن بار خود روا شده است. این موضوعی است که روشنفکران و متفکران اجتماعی ایران باید بدان بی‌اندیشند اگر دغدغه‌ی حفظ و توسعه این سرزمین را دارند، مخصوصاً اکنون که دارد نوعی حس یأس و ناامیدی اجتماعی نسبت به بهبود اوضاع کشور و تغییر در زندگی گسترش می‌یابد.

✍️ #محمدرضا_تهمک

تحول

عیب در یک تحول را با خود تحول نباید یکی دانست ،

دفع آن عیب را نباید با دفع آن تحول یکی دانست !

کتاب گفته ها ابراهیم گلستان

آگه

ز قدر من آن‌گاه آگاه گردی
که با من به درگاه صاحب درآیی

 «فرخی سیستانی»

سیاه و سپید

شعر سیاه و سپید هوشنگ ابتهاج ( ه ا سایه )  از لینک ترانه شعر با صدای استاد شجریان بشنوید 

شبی رسید که در آرزوی صبح امید
هزار عمر دگر باید انتظار کشید
در آستان سحر ایستاده بود گمان
سیاه کرد مرا آسمان بی خورشید
هزار سال ز من دور شدستاره ی صبح
ببین کزین شب ظلمت جهان چه خواهد دید
دریغ جان فرورفتگان این دریا
که رفت در سر سودای صید مروارید
نبود در صدفی آن گوهر که می جستیم
صفای اشک تو باد ای خراب گنج امید
ندانم آن که دل و دین ما به سودا داد
بهای آن چه گرفت و به جای آن چه خرید
سیاه دستی آن ساقی منافق بین
که زهر ریخت به جام کسان به جای نبید
سزاست گر برود رود خون ز سینه ی دوست
که برق دشنه ی دشمن ندید و دست پلید
چه نقش باختی ای روزگار رنگ آمیز
که این سپید سیه گشت و آن سیاه سپید
کجاست آن که دگر ره صلای عشق زند
که جان ماست گروگان آن نوا و نوید
بیا که طبع جهان ناگزیر این عشق است
به جادویی نتوان کشت آتش جاوید
روان سایه که ایینه دار خورشید است
ببین که از شب عمرش سپیده ای ندمید

https://www.aparat.com/v/UPMKX/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B4%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_-_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D9%88%D9%8F_%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AF_

یک سال بی" سایه " گذشت

دیر - ه.الف.سایه

صد ره به رخ تو در گشودم من

بر تو دل خویش را نمودم من

جان مایه ی آن امید لرزان را

چندان که تو کاستی، فزودم من

می سوختم و مرا نمی دیدی

امروز نگاه کن که دودم من

تا من بودم نیامدی، افسوس!

وانگه که تو آمدی، نبودم من

چون پایه این منبر خالی شود از مردم

واعظی بر منبر می گفت هر که نام آدم و حوا نوشته در خانه آویزد، شیطان بدان خانه درنیاید.
رندی از پای منبر برخاست و گفت:
ای شیخ، شیطان در بهشت در جوار خداوند به نزد  خود آدم و حوا  رفت و آنها را بفریفت، چگونه میشود که در خانه ما از اسم آدم و حوا پرهیز کند؟ 

عبید زاکانی 

گربه

ای گرفته همچو گربه ، موشِ پیر 

گر از آن مَی ، شیر گیری شیر گیر

مولوی

---

ای ریاکاری که مانند گربه ، موشی پیر را صید می کنی . اگر از بادۀ الهی بنوشی بدان که شیر شکار خواهی کرد . ( شیر گیر = دلاور ، کسی که شیر شکار می کند ) [ «گربه» در این بیت تمثیل عابدان ریاکار است که دین را وسیلۀ نیل به حُطامِ دنیوی می کنند و معارف را در حدِ حفظ کردن الفاظ می دانند . حضرت مولانا می فرماید : اگر از بادۀ الهی مست شوی به جای صیدِ حقیر و بیمقدار ، حقایقِ بالایِ ربّانی را شکار خواهی کرد . زیرا مستانِ بادۀ الهی با مستانِ بادۀ دنیایی خیلی تفاوت دارند . شوریدگانِ عشق الهی ، مقصودِ برین دارند و شیفتگانِ دنیا ، مقصودِ نازل و فرودین . ]

گفتگوها

به یکی جرعه که آزار کسش در پی نیست

زحمتی می کشم از مردم نادان که مپرس

گفتگوهاست درین راه  که جان بگدازد

هر کسی عربده یی این که مبین آن که مپرس  

 حافظ

دوستی ننگ آمیز در جنگ اوکراین

جز با خون ، پاکیزه نمی گردد خون ( ملک‌الشعرا بهار)

در فرهنگ روستایی تمثیلی بین بُز و میش هست  که :

بز به میش میگوید : دیدم دیدم

بزها که همیشه با دم پیچیده و عورت عریان پیشا پیش گله می روند؛ یک بار چون رمه به جوئی رسید پا پس کشیدن تا نخست گوسفندان از آب برجهند.

 میش ها که از فراز جوی جستند دنبه هاشان به حرکت در آمد و  شرمگاه شان آشکار شد .

 بزها به پایکوبی برخاستند هوارکشیدن و رسوائی کنان که :

 : دیدیم دیدیم

 میش ها گفتند : ما عمری است مال شما را می بینیم .

بزها گفتند ما چیزی برای پنهان کردن نداریم ، اما شما که سالها سعی در پنهان کردن دارید ، دیده شد. 

این حکایت روس ها با اروپائیان و امریکا  است . روس ها از قبل هم شرمگاه  " آزادیخواهان غربی "  را دیده بودند  ، اما غربی ها که سعی در پنهان کردن شرمگاه آزادی خواهی شان بودند با جنگ اوکراین هویدا شد . فقط کمی به عقب برگرددیم ، جنگ امریکا و اروپا  در لیبی و افغانستان و یمن و هائیتی و سوریه و سالها جنگ اعراب و اسرائیل و... به کنار ؛ فقط آخرین حمله اسرائیل به غزه را در نظر بگیرید ، در آن جنگ نه فیسبوک و نه توئیتر بر علیه اسرائیل اقدامی انجام دادند نه سازمانهای ورزشی بین المللی از  تحریم و اخراج ورزشکارن اسرائیلی حرفی زدند ،نه فنلاند و نروژ از بیطرفی خارج شدند  و نه ذره ای از انواع و اقسام کمک های مادی و معنوی که اینروزها تقدیم اوکراین می کنند در غزه دیده و شنیده نشد . 

شعار عوام فریب شان در ایجاد فیسبوک و متاورس و... گردش آزاد اطلاعات بود اما کشتی این شعار " آزادیخواهی "  در اوکراین به گِل نشسته 

بقول مولوی:

ای صلح تو با بنده همه جنگ آمیز

تا کی بود؟ این دوستی ننگ‌آمیز  

ادبیات گروتسک

تلفیق احساسات ناهمگون و متضاد (گروتسک) در طنز و مزاح 

گروتسک (Grotesque)مفهوم، فن یا سبکی در هنر و ادبیات است که در آن ادیب یا هنرمند تلاش می کند دو حس ناسازگار ترس (دلهره یا انزجار) و خنده (طنز و مطایبه) را هم زمان به مخاطب خویش القا کند. این مفهوم امروزه توصیف کننده دنیای پریشان و از خود بیگانه است؛ یعنی دیدن دنیای آشنا از چشم اندازی بس عجیب که آن را ترسناک و مضحک جلوه می دهد. بارزترین ویژگی هایی که یک اثر را گروتسک می سازد، عبارت است از: ناهماهنگی، افراط و اغراق، نابهنجاری و خنده آوری و ترسناکی. گروتسک از این نظر که نوعی تمسخر فیلسوفانه ناهنجاری هاست کارکردی شبیه به طنز دارد؛ امّا یکی از مهمترین شاخه های هنر و ادبیات که گروتسک به آن راه یافته است، طنز و مطایبه است که یکی ازگونه های آن را «کاریکلماتور» تشکیل می دهد.(ماخذ)

نوشته جدی و مقالات سردبیر محترم روزنامه سازندگی جناب اقای محمد قوچانی (اینجا) از اینگونه ادبیات است .این تصویر روزنامه شرق مورد عینی تعریف ادبیات گروتسک می باشد.