پردۀ ِ پندار

چرا آخرین شیرینی دهان تو را آب می اندازد؟

به صرف قهوه در خانۀ دوستی مهمان بودم، بچه های میزبان باهم کشتی می گرفتند. ناگهان یادم آمد که چند بسته تیلۀ شیشه ای دارم . یک بستۀ کامل از آن را روی زمین ریختم و امیدوار بودم آن فرشته های کوچک بتوانند در آرامش با آن تیله ها بازی کنند. البته این اتفاق نیفتد که هیچ بلکه دعوا بین شان بالا گرفت .کمی دقیق تر نگاه کردم دیدم در میان تیله ها فقط یک تیلۀ آبی وجود دارد و بچه ها سر آن باهم دعوا می کنند. تمام تیله ها هم اندازه شفاف و براق بودن. تنها مزیت تیله آبی این بود که هیچ تیله ای همرنگ آن نبود .فقط می توانستم به این رفتار بچگانۀ آنها بخندم.

البته بزگترها هم از این رفتار " خطای کمبود" بی بهره نیستند. رومی ها معتقدند " کمیاب با ارزش است" . در حقیقت "خطای کمبود" همسن بشر است . آن دوست میزبانم  مشاور املاک است . هر وقت یکی از مشتری هایش نمی تواند بدرستی تصمیم بگیرد ، به او زنگ می زند و می گوید " یک پزشک از لندن نقشۀ ساختمان دیروزی را پسندید . تو چطور ؟ هنوز تمایل به خرید داری؟ "

آن پزشک لندنی ، که بعضی وقت ها استاد دانشگاه یا کارمند بانک می شود ، البته یک موجود خیالی اما بسیار تاثیرگذار است . او باعث می شود مشتری ها احساس کنند فرصتی را که  دارند ،  از دست می دهند،پس دست بکار می شوند و معامله را انجام می دهند. چرا؟باز بخاطر کمبود احتمالی منابع (خانه مورد نظر).

 پروفسور Stephen Worchel برای سنجیدن کیفیت شیرینی ها ،شرکت کنندگان را به دو گروه تقسیم کرد . گروه اول را یک جعبه کامل شیرینی و گروه دوم را فقط دو عدد داد. در آخر کسانیکه فقط دو عدد شیرینی داشتند کیفیت شیرینی ها را خیلی بالاتر از گروه اول ارزیابی کردند . این آزمایش چندین بار تکرار شد و هر بار نتیجۀ مشابهی داشت.

پوسترها هشدار می دهند " فقط امروز " . صاحبان گالری های نقاشی و انتیک از همین " خطای کمبود" سوء استفاده می کنند و نشانه قرمز " فروخته شد" را رویش قرار می دهند تا بقیه کارهای باقیماندۀ خود را نمونه های کمیاب معرفی کنند که باید هر چه سریعتر آنها را خرید.

تمبرهای قدیمی ، سکه و ماشین های قدیمی را جمع آوری می کنیم در حالیکه هیچ کاربرد عملی برای ما ندارند . شرکت پست تمبرها را و بانک سکه های قدیمی را قبول نمی کنند . اما اینها همه مشکلات جانبی هستند ؛ جذابیت آنها در کمیاب بودشان است .

در امریکا مهمانی های دانش آموزی بخاطر مصرف بیش از حد مشروبات الکلی معمولا بهم می خورد ، صرفا به این خاطر که مصرف آنها قبل از سن 21 مجاز نیست.

در نتیجه ، پاسخ معمول به کمبود باعث ایجاد خلل در شفاف اندیشی می شود. ارزش محصولات و خدمات را باید صرفا بر اساس قیمت و مزایای آنها بسنجیم . اینکه یک محصول در حال اتمام است یا پزشکان لندن به آن علاقه مند شده اند نباید در ارزش گذاری جایی داشته باشد.